گم شدن کارت ملی هوشمند، یکی از دغدغه‌های رایج شهروندان است؛ زیرا این کارت، اصلی‌ترین مدرک هویتی برای انجام امور بانکی، اداری و خدمات دولتی محسوب می‌شود.
در صورت مفقودی، افراد باید با طی مراحل مشخص و ارائه مدارک لازم، برای صدور کارت ملی المثنی اقدام کنند تا از سوءاستفاده‌های احتمالی نیز پیشگیری شود.
پیامدهای گم شدن کارت ملی
کارت ملی هوشمند، اصلی‌ترین مدرک شناسایی هر ایرانی است که برای انجام بسیاری از امور اداری، بانکی، خدمات دولتی و حتی خرید و فروش های رسمی مورد نیاز است. این کارت علاوه‌بر اطلاعات هویتی، دارای امضای دیجیتال و اثر انگشت ثبت‌شده دارنده آن است و همین موضوع باعث شده تا امنیت این مدرک اهمیت ویژه‌ای پیدا کند. گم شدن کارت ملی می‌تواند پیامدهایی مانند سوءاستفاده هویتی، ممانعت از انجام امور رسمی و تاخیر در خدمات دولتی را در پی داشته باشد.
در مواردی دیده شده است که اشخاص سودجو از کارت ملی گم‌شده برای گرفتن سیم‌کارت، دریافت کالا به صورت اقساطی، اجاره ویلا یا حتی انجام اعمال مجرمانه استفاده کرده‌اند. بنابراین، لازم است در صورت مفقودی کارت ملی، در اسرع وقت اقدامات لازم برای اعلام مفقودی و صدور کارت المثنی انجام شود. در این مقاله مراحلی که باید پس از مفقود شدن کارت ملی تان انجام دهید را بررسی خواهیم نمود.
توجه داشته باشید که در صورت گم شدن کارت ملی تان نمی توانید از طریق تمدید کارت ملی اقدام به درخواست نمایید زیرا برای تمدید باید کارت ملی کنونی تحویل داده شود.
آیا چاپ آگهی مفقودی کارت ملی ضروری است؟
✅ خیر، چاپ آگهی مفقودی کارت ملی هوشمند دیگر الزامی نیست. در گذشته، هنگام گم‌شدن کارت ملی غیر هوشمند، چاپ آگهی در روزنامه‌های کثیرالانتشار برای جلوگیری از سوءاستفاده و اثبات بی‌اعتباری کارت، الزامی بود. اما با راه‌اندازی سامانه‌های دیجیتال و صدور کارت‌های ملی هوشمند که دارای امضای دیجیتال و اثر انگشت هستند، این الزام برداشته شده است.
🔸 چرا دیگر آگهی لازم نیست؟
- کارت‌های هوشمند به‌صورت دیجیتالی به هویت فرد متصل‌اند.
- امکان سوءاستفاده از کارت ملی گم‌شده تقریباً وجود ندارد، زیرا اثر انگشت فرد باید تطبیق داده شود.
- در زمان ثبت درخواست المثنی، کارت قبلی در سامانه باطل می‌شود.
🟡 در چه مواردی آگهی هنوز توصیه می‌شود؟
اگر کارت هوشمند گم‌شده در شرایطی بوده که احتمال سوءاستفاده خاص مانند ضمانت، اجاره، خرید اعتباری یا سپردن به اشخاص غریبه وجود دارد، بهتر است به‌صورت احتیاطی آگهی مفقودی چاپ شود تا در مراجع قضایی از شما رفع مسئولیت شود.
روش‌های پیگیری کارت ملی گم‌شده
اگر کارت ملی شما مفقود شده، ابتدا لازم است بررسی کنید که آیا کسی آن را پیدا کرده و به مراکز مربوطه تحویل داده یا خیر. برای این منظور سه سامانه اصلی وجود دارد که می‌توانید از آن‌ها برای ردیابی کارت ملی‌تان استفاده کنید:
✅ الف) سایت ثبت احوال
وارد سایت سازمان ثبت احوال شوید، از منوی «خدمات الکترونیک» گزینه مربوط به «مدارک پیدا شده» را انتخاب کرده و شماره ملی خود را وارد کنید. در صورت ثبت کارت گم‌شده شما، اطلاعات آن نمایش داده می‌شود.
✅ ب) سامانه ایمن‌باکس
ایمن‌باکس سامانه‌ای است برای ثبت و جستجوی اشیاء و مدارک گم‌شده. وارد سایت شوید، روی گزینه «چیزی گم کردم» کلیک کنید و اطلاعات کارت خود را وارد کنید. ممکن است فردی کارت شما را پیدا کرده و آن را در این سامانه ثبت کرده باشد.
✅ ج) سایت پست‌یافته به آدرس postyafteh.post.ir
در این سامانه، با وارد کردن کد ملی یا مشخصات فردی می‌توانید جستجو کنید که آیا کارت ملی‌تان به اداره پست تحویل داده شده یا خیر. این روش به‌ویژه در مواردی مفید است که کارت گم‌شده توسط یابنده در صندوق پستی انداخته شده باشد.
اگر کارت ملی پیدا نشد، چه باید کرد؟
اگر پس از جست‌وجو در سایت‌های ثبت احوال، ایمن‌باکس یا پست‌یافته، کارت ملی شما یافت نشد، باید مراحل قانونی برای اعلام مفقودی و صدور المثنی را طی کنید. در این بخش توضیح می‌دهیم که دقیقاً چه کارهایی باید انجام دهید:
✅ مرحله اول: مراجعه به دفتر پیشخوان دولت
برخلاف گذشته که لازم بود برای اعلام مفقودی به کلانتری یا اداره ثبت احوال مراجعه شود، در حال حاضر تنها مرجع رسمی برای ثبت درخواست کارت ملی المثنی، دفاتر پیشخوان دولت هستند.
نکته مهم: کارت ملی مفقودی شما پس از ثبت درخواست المثنی باطل می‌شود و حتی اگر بعداً پیدا شود، دیگر قابل استفاده نخواهد بود. به همین دلیل مراجعه حضوری برای ثبت نام کارت ملی نیاز است.
✅ مرحله دوم: آماده کردن مدارک موردنیاز
برای جلوگیری از رفت‌وآمد اضافه، بهتر است تمامی مدارک لازم را قبل از مراجعه آماده کنید:
- اصل و کپی شناسنامه (برای افراد بالای ۱۵ سال)
- یک قطعه عکس ۳×۴ جدید با زمینه سفید و بدون ویرایش
- آدرس دقیق محل سکونت به همراه کد پستی ۱۰ رقمی
- کارت بانکی برای پرداخت هزینه از طریق دستگاه کارت‌خوان دفتر پیشخوان
- در صورت مراجعه قیم یا وکیل: ارائه اصل و کپی وکالت‌نامه رسمی یا قیم‌نامه الزامی است
- تکمیل فرم‌های اداری (فرم اعلام مفقودی + درخواست المثنی)
✅ مرحله سوم: ثبت درخواست المثنی در سیستم
پس از تحویل مدارک، اپراتور دفتر پیشخوان اطلاعات شما را در سامانه ثبت می‌کند و از شما خواسته می‌شود:
- اثر انگشت شما باید مجدد اسکن شود (برای تطابق با اثر انگشت قبلی در سامانه ثبت احوال)
- امضای دیجیتال مجدد ثبت شود
- هزینه صدور المثنی پرداخت شود
در پایان یک رسید رسمی دریافت می‌کنید که حاوی تاریخ تقریبی صدور کارت جدید، شماره رهگیری و اطلاعات کامل درخواست است که می توانید با استفاده از آن اقدام به پیگیری کارت ملی نمایید تا آن را دریافت نمایید.
✅ مرحله چهارم: انتظار برای صدور کارت ملی جدید
مدت زمان صدور کارت ملی هوشمند المثنی حدود ۴۵ روز تا ۲ ماه است، اما ممکن است بسته به حجم درخواست‌ها بیشتر هم شود. شما می‌توانید وضعیت کارت خود را از طریق سامانه ثبت احوال یا مراجعه به دفتر پیشخوان پیگیری کنید.
📌 هزینه صدور کارت ملی المثنی
- بار اول: حدود ۳۱ هزار تومان
- بار دوم: حدود ۵۳ هزار تومان
- بار سوم و بیشتر: حدود ۱۲۰ هزار تومان
(شامل هزینه صدور، مالیات، هزینه پستی و خدمات دفتر پیشخوان)
سوالات متداول
در این بخش سوالات متداولی که توسط پرسشگران از مجموعه ایران راهنما مطرح شده است را مشاهده می فرمایید:
❓ اگر کارت ملی‌ام را گم کنم و مفقودی‌اش را اعلام کنم، بعداً اگر آن را پیدا کنم، می‌توانم درخواست کارت ملی المثنی را لغو کنم؟
✅ اگر فرآیند صدور کارت ملی المثنی آغاز شده باشد، عملاً نمی‌توانید آن را لغو کنید. اما اگر هنوز کارت در مرحله بررسی باشد، ممکن است امکان توقف آن وجود داشته باشد. بهتر است هر چه سریع‌تر به یکی از دفاتر اداره ثبت احوال مراجعه کرده و وضعیت پرونده را پیگیری کنید.
❓ کارت ملی‌ام گم شده و نگران سوءاستفاده از آن هستم. باید چه کاری انجام دهم؟
✅ اولین قدم این است که به سرعت اعلام مفقودی کنید. می‌توانید به دفاتر پیشخوان خدمات الکترونیک دولت یا اداره ثبت احوال مراجعه کرده و گزارش مفقودی را ثبت نمایید. در صورت نگرانی از سوءاستفاده، ثبت آگهی در روزنامه کثیرالانتشار نیز توصیه می‌شود.
❓ چند روز پیش کارت ملی و سایر مدارکم را گم کردم و اعلام مفقودی انجام دادم. حالا که پیدا شده‌اند، آیا نیاز به اقدامی برای رفع اعلام مفقودی دارم؟
✅ بله، بهتر است به همان مرجعی که اعلام مفقودی کرده‌اید مراجعه کنید و وضعیت جدید را به اطلاع آن‌ها برسانید. در صورت نیاز، مدارک پیدا شده را تحویل دهید تا از صدور المثنی غیر ضروری جلوگیری شود.
❓ حدود یک ماه پیش مدارک شناسایی‌ام را گم کردم و درخواست المثنی دادم. آیا لازم است اعلام مفقودی کنم و اگر بله، به کجا باید مراجعه کنم؟
✅ بله، بهتر است اعلام مفقودی انجام دهید، مخصوصاً اگر از مدارک‌تان سوءاستفاده‌ای ممکن باشد. برای این کار می‌توانید از طریق دفاتر پیشخوان دولت یا با انتشار آگهی در یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار اقدام کنید.
❓ کارت ملی‌ام را گم کرده‌ام. چه کاری باید انجام دهم؟
✅ باید در اسرع وقت به یکی از دفاتر پیشخوان دولت یا اداره ثبت احوال مراجعه کرده و گزارش مفقودی را ثبت کنید. در صورتی که کارت پیدا نشد، می‌توانید برای دریافت کارت ملی المثنی اقدام نمایید.
❓ کارت ملی‌ام را گم کرده‌ام و از دفتر پیشخوان اقدام کرده‌ام. آیا باید به ثبت احوال یا کلانتری هم مراجعه کنم؟ آیا امکان سوءاستفاده از کارت ملی وجود دارد؟
✅ مراجعه به دفاتر پیشخوان دولت یا ثبت احوال برای اعلام مفقودی کفایت می‌کند. نیازی به مراجعه به کلانتری نیست، اما اگر احتمال سوء استفاده می‌دهید، چاپ آگهی مفقودی در روزنامه معتبر هم می‌تواند از نظر حقوقی کمک‌کننده باشد.